Κονστάν, Μπενζαμέν

I

(Henri Benjamin Constant de Rebecque, Λoζάνη 1767 – Παρίσι 1830). Γάλλος πολιτικός και συγγραφέας, ελβετικής καταγωγής. Σπούδασε σε γερμανικά και αγγλικά πανεπιστήμια. Μετά τη Γαλλική επανάσταση, την οποία αναγνώρισε ως θετικό ιστορικό γεγονός, επέστρεψε στη Γαλλία, απ’ όπου οι προτεστάντες γονείς του είχαν εκπατριστεί από την εποχή της ανάκλησης του διατάγματος της Νάντ. Έγινε μέλος της Εκατονταμελούς Συνέλευσης, αλλά ήρθε σε αντιπαράθεση με τον Ναπολέοντα, επειδή άσκησε δημόσια κριτική για το αυταρχικό καθεστώς του, και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Γαλλία (1803). Στην περίοδο των Εκατό Ημερών βρέθηκε στο πλευρό του Ναπολέοντα και μετά την Παλινόρθωση αποτέλεσε διακεκριμένο μέλος της αντιπολίτευσης. Αν και η πολιτική του στάση διακρίνεται από ορισμένες ασυνέπειες, παρέμεινε πάντοτε πιστός στις αρχές ενός φιλελευθερισμού, που υπερασπιζόταν το άτομο από το ισχυρό και συγκεντρωτικό κράτος. Από την πολιτική του δραστηριότητα άντλησε έμπνευση για τα έργα του Αναμνήσεις από τις Εκατό Ημέρες (1819) και Φιλολογικά και πολιτικά ανάλεκτα (1829). Ωστόσο, η λογοτεχνική του αξία αναγνωρίζεται στα αφηγηματικά του έργα. Άνθρωπος με φωτεινό και δραστήριο πνεύμα, έδωσε με τον Αντόλφ, που γράφτηκε περίπου το 1806 αλλά κυκλοφόρησε μόλις το 1816 στο Λονδίνο, ένα από τα αριστουργήματα της πρώτης περιόδου του γαλλικού ρομαντισμού. Το βιβλίο αυτό, που αμέσως γνώρισε μεγάλη επιτυχία, είναι μία διαυγής ψυχολογική ανάλυση του ίδιου του συγγραφέα, την εποχή του δεσμού του με την Μαντάμ ντε Σταέλ, ο οποίος διήρκεσε δεκατέσσερα χρόνια.

Αξιόλογο επίσης για τη λεπτότητα των ψυχολογικών παρατηρήσεων και το ύφος του είναι το Προσωπικό Ημερολόγιο, που κυκλοφόρησε μετά τον θάνατό του. Σε αυτό, με σύντομες καθημερινές σημειώσεις, ο Κ. μελετά και εισδύει στο εσώτερο εγώ του, ανασύροντας στην επιφάνεια με μια ακρίβεια, που ίσως μόνο ο Προυστ παρουσίασε αργότερα, τις αντιθέσεις του χαρακτήρα του και τις μάταιες προσπάθειες ενός σταθερού και εύστροφου πνεύματος που αποδεικνύεται ανίσχυρο μπροστά σε μια αδύναμη και ταλαντευόμενη θέληση. Μετά τον θάνατό του εκδόθηκε επίσης και Το κόκκινο τετράδιο, όπου σημειώνονται οι αναμνήσεις της παιδικής και της νεανικής του ηλικίας. Αν και για το ύφος του ο Κ. συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κλασικούς συγγραφείς, με τα αισθήματα και τις ιδέες του έθεσε τα θεμέλια του στοχασμού του 19ου αι.

Ο Γάλλος πολιτικός και συγγραφέας Μπενζαμέν Κονστάν (Μουσείο Carnavalet, Παρίσι).

II

(Jean-Joseph-Benjamin Constant, Παρίσι 1845 – 1902). Γάλλος ζωγράφος. Μετά τις σπουδές του στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού ταξίδεψε στην Ισπανία και στη βόρεια Αφρική, απ’ όπου εμπνεύστηκε τη θεματολογία για τα έργα του που του χάρισαν τη διασημότητα. Φιλοτέχνησε αξιόλογες τοιχογραφίες στη Σορβόνη, στο δημαρχείο και στην Οπερά Κομίκ (Opéra-Comique) του Παρισιού. Σημαντικότερα από τα έργα του είναι Οι Μαροκινοί αιχμάλωτοι, Η είσοδος του Μωάμεθ Β’ στην Κωνσταντινούπολη (1878), Η δίψα (1878), Οι τελευταίοι αποστάτες (1880), Ο γιος μου Αντρέας (1896), Ο δούκας ντ’ Ομάλ (1897), Οι δύο γιοι μου (1900), Ο Λέων IΓ’ (1901) κ.ά.